Kontrast:
Czcionka: A A A

Dziecko w szponach nałogu – alkohol i narkotyki. Jak rozpoznać, że dziecko używa substancji uzależniających, gdzie szukać pomocy?

Przyczyny sięgania po substancje psychoaktywne przez dzieci i młodzież są różne. Mogą na przykład być związane z trudnościami adaptacyjnymi okresu dojrzewania, problemami rodzinnymi, presją grupy rówieśniczej czy chęcią doznania nowych wrażeń. Dziś używanie alkoholu i narkotyków przez młodych ludzi stało się zjawiskiem niemal powszechnym. Adolescencja jest czasem buntu i lekceważenia wartości wpajanych przez rodzinę i społeczeństwo. Sprawia to, że zakazane i łatwo dostępne substancje psychoaktywne stają się często swoistą inicjacją do alternatywnie pojmowanej dojrzałości. W okresie życia między dzieciństwem a dorosłością w człowieku dokonuje się intensywny rozwój osobowy, obejmujący sfery: fizyczną, intelektualną, uczuciowo-emocjonalną oraz społeczną. Natomiast istota uzależnienia np. od alkoholu czy narkotyków znajduje swój wyraz w zawężeniu pola życiowej aktywności wyłącznie do nałogu. Stopniowo młody człowiek coraz mniej czasu i uwagi poświęca dotychczasowym zainteresowaniom, obowiązkom szkolnym, rodzinie. Nałogowa aktywność dominuje zaś rozwój bytu osobowego, zostaje znacznie ograniczony lub wręcz wstrzymany. Następuje rozpad wartości wyższych, dominują działania popędowe i zaspakajające narkotykowy głód, zanikają potrzeby kulturalne i estetyczne. Osłabienie woli, trudności w odróżnianiu dobra od zła. Idące często w parze z zażywaniem narkotyków czy alkoholu łamanie prawa pociągają za sobą niebezpieczne procesy demoralizacji i degeneracji młodego pokolenia. Uzależnienie od substancji psychoaktywnych uniemożliwia spełnienie trzech elementów wyróżniających dorosłość: rozwinięcia dobrego obrazu ja, obiektywnej postawy wobec siebie i skrystalizowanego światopoglądu.

 

Objawy zażywania narkotyków

M. Jędrzejko opisuje następujące stadia narkotykowego upadku:

  1. Eksperymentowanie z tzw. lekkimi narkotykami (od 1 do 6 miesięcy).
  2. Przejście do regularnego przyjmowania tzw. lżejszych narkotyków – pierwsze próby z silniejszymi środkami, problemy rodzinne (od 6 do 12 miesięcy).
  3. Regularne sięganie po narkotyki – przerywane próby zaprzestania lub leczenia uzależnienia (2 rok).
  4. Wystąpienie objawów silnego uzależnienia – sięganie po środki alternatywne (leki, twarde narkotyki), wyraźne pogorszenie sytuacji rodzinnej.
  5. Kolejne lata – pełna destrukcja życia zewnętrznego i wewnętrznego.

Narkotyki i alkohol wpływają bardzo silnie na sferę emocjonalną człowieka. Do euforii, rozluźnienia i poczucia mocy szybko dołączają lęk, nadpobudliwość, nagłe zmiany nastroju oraz depresja. Przyjrzyjmy się zatem, jakie są objawy zażywania najpopularniejszych wśród młodzieży substancji psychoaktywnych.

 

Marihuana i haszysz

Najpopularniejszym z tzw. lekkich narkotyków jest marihuana (inaczej: konopie indyjskie, cannabis) potocznie nazywana m.in.: grass, trawka, ganja, marycha, huana, maryśka, ziele, zioło, temat. Ziele konopii sprzedawane jest najczęściej w foliowych woreczkach. Pali się je w formie skrętów przypominających papierosy, w szklanych lufkach lub specjalnych naczyniach o nazwie „Bongo” (fajka wodna), przypominających dzbanek do zaparzania herbaty z wyraźnie wystającą z niego grubą rurką. Rzadziej spotyka się żywicę z konopii tzw. haszysz w postaci lekko elastycznych brunatnych kawałków, kuleczek.

Typowymi objawami występującymi po zażyciu marihuany będą: lekko powiększone źrenice, przekrwione spojówki, suchość w ustach, wzrost apetytu, nienaturalna wesołkowatość, opóźnione reakcje, senność. Innymi sygnałami świadczącymi o paleniu konopi są: słodko-mdławy zapach utrzymujący się we włosach, częste palenie kadzidełek w mieszkaniu w celu zamaskowania charakterystycznego zapachu dymu (intensywny, znacznie różni się od dymu papierosowego), nadmierne używanie dezodorantów zapachowych, częste stosowanie kropli do oczu. Należy zwrócić uwagę na pojawiające się bibułki do robienia papierosów, fajeczki, fifki, puszki po napojach z dziwnymi dziurkami. Znamienne będzie również noszenie symbolu liści konopi na broszkach, wisiorkach, koszulkach, czapkach, bluzach, torbach, ilustracje przedstawiające marihuanę. Im młodsza osoba zażywa ten narkotyk, tym szybciej następują widoczne zmiany osobowości. Będą to:

  • brak zainteresowania nauką szkolną (częste wagary, obniżenie ocen),
  • zaburzenia procesów myślenia, rozumowania, umiejętności wysławiania się,
  • utrata motywacji do działania,
  • zmiana sposobu obcowania dziecka z najbliższą rodziną (unikanie patrzenia w oczy, wspólnych posiłków, zamykanie się w pokoju, zarzucenie obowiązków domowych, ataki agresji, wulgarność, kradzieże pieniędzy).

Regularne używanie marihuany może powodować uzależnienie psychiczne i często stanowi wstęp do eksperymentów z innymi narkotykami.

 

Amfetamina

Występuje w postaci białego proszku (czasem lekko zabarwionego) sprzedawanego w foliowych woreczkach, albo w formie tabletek. W slangu młodzieżowym amfetamina występuje również pod nazwami: amfa, speed, power, fryta, feta, fredka, proszek, ścierwo, biała dama. Przyjmuje się ją poprzez wciąganie nosem, dosypywanie do napojów, czasami bywa wstrzykiwana dożylnie.

Do charakterystycznych objawów zażywania tej substancji należą: gadatliwość, niepokój, wyraźny stan pobudzenia, bezsenność, suchość błon śluzowych gardła i nosa, nadmierne pocenie się, drżenie rąk, rozszerzone źrenice, brak apetytu. Podczas działania amfetamina dodaje siły i wytrzymałości fizycznej (zwykle od kilku do kilkunastu godzin). Kiedy pobudzenie mija, następuje spadek możliwości fizycznych i psychicznych człowieka. Pojawiają się objawy zatrucia organizmu, nadmierna senność i stany depresyjne. Powrót do równowagi może trwać do kilku dni. Przy przedawkowaniu amfetaminy może dojść do drgawek, zapaści, śpiączki, a nawet do zejścia śmiertelnego.

Nasz niepokój powinny wzbudzić pojawiające się woreczki foliowe z białym proszkiem lub puste z białym nalotem, kawałki folii aluminiowej, zwinięte w kształt rurki banknoty.

Amfetamina szybko uzależnia psychicznie. Osoby zażywające tę substancję najczęściej bywają agresywne w stosunku do otoczenia. Z czasem występuje konieczność aplikowania coraz większych dawek, dla uzyskania takich samych efektów. Przy zażywaniu amfetaminy rozwija się, depresja, pojawiają się urojenia paranoidalne oraz myśli samobójcze.

 

Ekstaza (XTC, MDMA)

Narkotyk ten ze względu na swoje właściwości przyjmowany jest najczęściej podczas imprez tanecznych, w postaci kryształków lub tabletek z wytłoczonym znakiem np.: serca, krzyżyka, kółka, trupiej czaszki. Spotykane nazwy slangowe to: tablety, eska, Ewa, dropsy, bleta, krążek, EXC, cadillac, E.

Działanie tej substancji jest podobne do amfetaminy. Charakteryzuje się pobudzeniem, kłopotami z koordynacją ruchową, suchością w ustach i znacznym rozszerzeniem źrenic. Po zażyciu ekstazy pojawia się wrażanie lekkości, zarówno fizycznej jak i psychicznej, łatwego kontaktu z innymi ludźmi, znikają zahamowania i granice. Narkotyk ten podwyższa temperaturę ciała, przyspiesza bicie serca, daje wrażenie „kopa energetycznego”, co w połączeniu z długim i wyczerpującym tańcem może okazać się bardzo niebezpieczne dla organizmu. Kiedy mija jego działanie, przychodzi ogromne wyczerpanie i nienaturalnie długi sen.

Przy regularnym zażywaniu esktazy mogą pojawiać się lęki, psychozy i depresja. Narkotyk ten „wypłukuje” wapń z organizmu, co może prowadzić do psucia się zębów i złamań kości. Jest szczególnie niebezpieczny dla osób chorych na padaczkę, depresję lub cierpiącym na nadciśnienie. Mogą pojawić się wówczas problemy z oddychaniem, wzrost temperatury ciała, drażliwość, niepokój, bezsenność, lęk, paranoja, konwulsje, a nawet śmierć wskutek przegrzania ciała.

 

LSD

Jest to bezwonny i bezbarwny środek halucynogenny, którym najczęściej nasącza się małe kwadratowe kartoniki z różnymi symbolami. Występuje również w postaci drobnych kryształków. Zdarza się, że LSD łączy się z innymi związkami chemicznymi i formuje w niewielkie tabletki. Nazwy slangowe: kwas, acid, karton, ejsid, kryształ, papier, tektura.

Narkotyk wywołuje intensywne halucynacje oraz wzmacnia przeżywane uczucia. Ich efekty zależne są jednak od nastroju osób biorących, otoczenia i sytuacji, w jakiej się znajdują. A zatem mogą pojawić się nie tylko radość i szczęście, ale również strach i poczucie zagrożenia. Tak zwane „złe loty” (ang. bad trip) mogą zakończyć się atakiem panicznego lęku, paranoi, a nawet trwałą chorobą psychiczną. Te same efekty dotyczą wielokrotnego zażywania LSD, mogą także prowadzić do depresji i prób samobójczych. Substancja ta zaczyna działać po około pół godzinie od przyjęcia, efekt jego działania może trwać od 4 do 6 godzin.

Do wyraźnie zauważalnych objawów zażycia LSD należą: rozszerzone źrenice, potliwość, zaburzenia postrzegania, niemożność koncentracji, wzrost ciśnienia krwi, kłopoty z koordynacją, chaotyczne wypowiedzi, urojenia, paranoja, zachowania agresywne, utrata kontroli, zwiększenie wrażliwości na dotyk i ból. Nawroty opisanych wyżej negatywnych przeżyć (tzw. flashbacki) mogą pojawiać się nawet po kilku latach od zaprzestania zażywania LSD.

 

Dopalacze

Dopalacze podobnie jak narkotyki mogą doprowadzić do uzależnienia. Oddziaływanie mieszanek ziół czy substancji na organizm człowieka jest bardzo różne w zależności od ich składu roślinnego lub chemicznego. Po ich zażyciu zmienia się zachowanie i nastrój osoby zażywającej, źrenice nie reagują na światło. Może pojawić się odurzenie, pobudzenie, euforia, halucynacje, a nawet ataki szału.

W ostatnich latach dostępność dopalaczy znacząco się zmniejszyła, nadal jednak można je kupić m.in. przez internet, jako produkt kolekcjonerski. W połączeniu z alkoholem czy innymi substancjami odurzającymi „dopalacze” mogą powodować porażenie ośrodka oddechowego i ośrodka krążenia, poważne zaburzenia rytmu serca, do zatrzymania jego akcji włącznie. Gwałtowne skoki ciśnienia prowadzące do utraty przytomności, udarów mózgu lub zawałów serca. Skład, nazwy i działanie dopalaczy wciąż ulegają zmianie, dlatego ciężko je ostatecznie sklasyfikować i opisać.

Oto przykłady niektórych z nich:

  • Diablo i Exotic – (tabletki, pastylki) w ich składzie znajduje się między innymi BZP (benzylopiperazyna). Charakteryzują się działaniem euforyczno-pobudzającym oraz wzmacniającym.
  • Smoke i Spice DIAMOND – stanowią kombinację różnych ziół, roślin i ekstraktów aromatycznych do palenia. Wykazują głównie działanie psychodeliczne.
  • 3 Soma Spliff’s – jest mieszanką szałwii wieszczej i ekstraktu z kapelusza muchomora czerwonego. Ma działanie euforyczno-halucynogenne. Występuje w formie „skrętów” do palenia.

 

Alkohol

Powodami inicjacji alkoholowej wśród młodzieży są:

  • presja grupy rówieśniczej,
  • nadużywanie alkoholu w domu rodzinnym,
  • łatwy dostępu do alkoholu,
  • promowanie przez media i spoty reklamowe picia alkoholu jako środka służącego zabawie, radości, spędzaniu wolnego czasu.

Młodzi ludzie traktują alkohol jako środek łagodzący napięcie i lęki oraz panaceum na smutki i problemy np. nieśmiałość, brak odwagi i pewności siebie. W efekcie dochodzi do rozluźnienia, spowolnienia ruchów, reakcji a nawet zataczania się. Zaburzenia występują również w obrębie zmysłów wzroku, słuchu i zdolności koncentracji. Alkohol zatruwa organizm, niszczy komórki mózgowe oraz wpływa negatywnie na układ nerwowy młodego człowieka. Picie coraz częściej i coraz większych dawek alkoholu, prowadzi do efektu „zwolnienia hamulców”. W konsekwencji pojawiają się problemy w nauce, zachowania ryzykowne, bójki wybryki chuligańskie, a nawet konflikty z prawem.

Niekiedy w wyniku przedawkowania alkoholu dochodzi do stanu upicia patologicznego, którego objawy przypominają padaczkę. Nastolatek może doznać omamów, urojeń i iluzji, jednak zwykle na drugi dzień nie pamięta tego, co robił i co się z nim działo. Niektórzy młodzi ludzie reagują na alkohol silnym, depresyjnym pobudzeniem, które może prowadzić do samookaleczeń, a nawet prób samobójczych. Długotrwałe, regularne nadużywanie alkoholu prowadzi natomiast do choroby alkoholowej.

 

Gdzie szukać pomocy?

Poniżej podajemy kontakt do placówek specjalistycznych, w których możemy uzyskać niezbędną pomoc oraz uzyskać informacje na temat postępowania czy leczenia dzieci zażywających narkotyki i pijących alkohol.

Miasto Szczecin

  1. Poradnia Leczenia Uzależnień dla dzieci, dorosłych i ich rodzin, Zachodniopomorski Oddział Towarzystwa Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych „Powrót z  U” w Szczecinie, 70-241 Szczecin, ul. Klonowica 1a, tel. 91 48 88 355 lub 519142906, e-mail: powrotzuszczecin@interia.pl
  2. Poradnia dla Osób Uzależnionych od Alkoholu i Współuzależnienia, SP Specjalistyczny ZOZ „ZDROJE”, Żołnierska 55, 71-210 Szczecin, 91 88 06 161, otua@szpitalzdroje.szczecin.pl. Poradnia terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia/leczenia uzależnień.
  3. SP ZOZ Ośrodek Terapii Uzależnienia od Alkoholu, Przychodnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, ul. Ostrowska 7, 71-757 Szczecin, tel. (91) 455 83 43, e-mail: otu@otu.szczecin.pl. Poradnia terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia/leczenia uzależnień.

Powiat goleniowski

  1. Stowarzyszenie Monar, Ośrodek Leczenia, Terapii i Rehabilitacji Uzależnień w Babigoszczy (stacjonarny), Babigoszcz 19, 72-122 Łożnica, tel. (91) 418 93 60 lub 502 467 221, e-mail: monar@wp.pl. Pobyt w placówce jest dobrowolny. Leczenie jest bezpłatne, refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Przyjmowane są osoby w wieku od 16 do 25 roku życia, uzależnione od substancji psychoaktywnych, wyrażające zgodę na podjęcie terapii. Wymagane jest Skierowanie od lekarza (psychiatry lub podstawowej opieki zdrowotnej).
  2. Poradnia dla Osób z Problemem Alkoholowym, ul. Pocztowa 13, 72-100 Goleniów, tel. 91 407 18 10, e-mail: gkrpa@goleniow.pl. Poradnia terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia/leczenia uzależnień.
  3. Poradnia Odwykowa NZOZ „SANUS” s.c., ul. Kościuszki 36, 72-200 Nowogard, tel. 91 392 69 60. Poradnia terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia/leczenia uzależnień.

Powiat sławieński

  1. Poradnia Leczenia Uzależnień Medison Sp. z o. o., ul. Konopnickiej 4, 76-100 Sławno, tel. 59 810 74 90, e-mail: medison@op.pl. Poradnia terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia/leczenia uzależnień.

Powiat stargardzki

  1. Przychodnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, ul. Wyszyńskiego 22B/3, 73-110 Stargard Szczeciński, tel. 91 577 64 64, e-mail: 2001@go2.pl. Poradnia terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia/leczenia uzależnień.
  2. Przychodnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, ul. Wyszyńskiego 22 b/3, 73-110 Stargard, tel. 91 577 64 64 lub 609 725 305, e-mail: kontakt@terapia.stargard.pl

Powiat kołobrzeski

  1. Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia WOTUW Stanomino SP ZOZ, ul. Okopowa 15A, 78-100 Kołobrzeg, tel. 94 352 26 37, e-mail: kolobrzeg@wotuwstanomino.pl

 

Źródła: