Nieplanowana ciąża. Co robić?
Nieplanowane ciąże, statystyki
Skąd się biorą nieplanowane ciąże? Między innymi stąd, że nie ma stuprocentowej metody antykoncepcyjnej, chroniącej przed niepożądaną ciążą. Możemy mówić jedynie o procencie skuteczności danego środka antykoncepcyjnego (współczynnik Pearla), który określa stosunek liczby niezamierzonych poczęć do liczby badanych cykli, przy stosowaniu ustalonej metody antykoncepcji (np. skuteczność prezerwatyw szacuje się na 98 %). W rezultacie aż 65 % ciąż przytrafia się parom, które stosowały jakąś formę antykoncepcji. Jedną z metod o najniższej skuteczności są środki plemnikobójcze (30 % nieplanowanych ciąż); kalendarzyk małżeński (25,9 % nieplanowanych ciąż), doustne środki antykoncepcyjne (8 % nieplanowanych ciąż). Wysoką skuteczność dają wkładki domaciczne, plastry hormonalne i krążki dopochwowe (tylko 1,1 % nieplanowanych ciąż)
W przytoczonej wyżej statystyce musimy uwzględnić również sytuacje nieprawidłowego stosowania danej metody antykoncepcyjnej, czyli np. w przypadku stosowania hormonalnej antykoncepcji doustnej pominięcie przyjęcia pigułki w czasie cyklu czy nieprawidłowe używanie prezerwatywy. Należy też podkreślić, że największe ryzyko niepowodzenia antykoncepcji dotyczy kobiet poniżej 25 roku życia. Dlatego też w ich przypadku zalecane jest stosowanie oprócz np. tabletek hormonalnych również prezerwatywy, która dodatkowo chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową (wenerycznymi, HIV/AIDS oraz wirusem brodawczaka ludzkiego).
Jak podaje cytowany przez portal www.kobietapo30.pl (nieżyjący już) prof. Romuald Dębski, były szef Kliniki Ginekologii i Położnictwa Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie: 64 % nieplanowanych ciąż jest usuwanych, a 11 % kończy się poronieniem.
Na co pozwala tzw. ustawa antyaborcyjna
Powyższe dane mogą mocno dziwić, jeśli wiemy, że zgodnie z ustawą z 7 stycznia 1993 o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U. z 1993 r. nr 17, poz. 78) usunięcie ciąży jest w Polsce dozwolone tylko w trzech przypadkach:
- gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej (bez ograniczeń ze względu na wiek płodu) – wystąpienie tej okoliczności stwierdza lekarz inny niż dokonujący przerwania ciąży, chyba, że ciąża zagraża bezpośrednio życiu kobiety;
- gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu (do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej) – wystąpienie tej okoliczności stwierdza lekarz inny niż dokonujący przerwania ciąży;
- gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego Wystąpienie tej okoliczności stwierdza prokurator. Usunięcie takiej ciąży jest możliwe do 12 tygodni od poczęcia.
W przypadku małoletniej, czyli dziewczyny, która ma mniej niż 18 lat i nie wyszła za mąż oraz w przypadku kobiety całkowicie ubezwłasnowolnionej, do dokonania aborcji niezbędna jest pisemna zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Gdy aborcji poddana ma być małoletnia powyżej 13. roku życia wymagana jest także jej pisemna zgoda, a jeśli ma mniej niż 13 lat, wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego, zaś dziewczynce przysługuje jedynie prawo do wyrażenia własnej opinii.
W Polsce przeprowadza się corocznie kilkaset legalnych aborcji, najwięcej – około tysiąca – przeprowadzono w 2015 roku. Obecnie przeprowadzenie legalnej aborcji jest coraz trudniejsze, gdyż wielu lekarzy odmawia wykonania zabiegu zasłaniając się klauzulą sumienia. Należy jednak pamiętać, że lekarz, który odmawia wykonania zabiegu ma obowiązek wskazać gabinet lekarza, który ten zabieg wykona.
Kompromis aborcyjny
Kobiety znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej jeszcze przed wejściem w życie przytaczanej ustawy z 1993 roku mogły legalnie dokonywać aborcji. Obecnie jest to niemożliwe, mimo różnych inicjatyw ustawodawczych. Ponieważ po drugiej stronie ideologicznego sporu ustawili się zwolennicy zaostrzenia obecnie obowiązującej ustawy (żądający całkowitego zakazu aborcji, nawet w sytuacji zagrożenia życia matki, ciąży wynikającej z przestępstwa czy wad genetycznych płodu) obowiązujący stan prawny nazwano kompromisem aborcyjnym.
Podziemie aborcyjne
Uważny czytelnik z pewnością dostrzegł, że coś w podanych liczbach się nie zgadza. Skoro 64 % niechcianych ciąż jest usuwanych to oznacza, że wszystkie one pochodzą z przestępstwa lub zagrażają życiu matki albo wiążą się z ciężką wadą płodu? Oczywiście nie.
Według danych Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Polki dokonują rocznie nawet 150 tys. nielegalnych aborcji. Wiele zabiegów przeprowadzanych jest w Polsce w ramach tzw. podziemia aborcyjnego, co oznacza, że niezależnie od zgody i chęci kobiety, lekarz dokonujący nielegalnej aborcji oraz osoba, która pomaga kobiecie w jej przeprowadzeniu (np. pośrednik) są zagrożeni karą pozbawienia wolności do lat trzech.
Korzystanie z podziemia aborcyjnego w celu przerwania ciąży jest bardzo niebezpieczną opcją, nie tylko ze względu na sankcje karne ale również ze względu na ryzyko powikłań po zabiegach, przeprowadzanych w różnych miejscach, nie zawsze z dostępem do odpowiedniej aparatury medycznej.
Turystyka aborcyjna
Tzw. turystyka aborcyjna, czyli wyjazd na zabieg do krajów, w których aborcja jest legalna i dostępna „na życzenie” jest z teoretycznie dużo bezpieczniejszym rozwiązaniem niż korzystanie z podziemia aborcyjnego. Takie działanie jest jednak również nielegalne a osoby, które w tym pośredniczą, pomagają a także szczegółowo informują (np. opisując możliwości w artykule) – mogą ponieść odpowiedzialność karną.
Okno życia
Od 2006 r. działają w Polsce tzw. okna życia pozwalające anonimowo pozostawić w nim dziecko. Idea „okien życia” jest bardzo stara i sięga XII wieku. Pierwsze okno powstało w Rzymie i miało przeciwdziałać wrzucaniu dzieci do Tybru przez matki, niemające mężów, pracy i pieniędzy, a więc i środków na życie i utrzymanie nowonarodzonego dziecka.
Okna życia znajdują się najczęściej w kościołach lub domach samotnej matki. Zaraz po włożeniu dziecka do okna, zakonnice czy pracownicy ośrodka słyszą delikatny alarm, dzięki czemu mogą natychmiast zająć się maluszkiem, którego rodzice pozostają anonimowi. Procedura adopcyjna w przypadku takiego dziecka jest przeprowadzana bardzo szybko. W Polsce jest obecnie 61 okien życia. W województwie zachodniopomorskim okna życia znajdują się:
- w Goleniowie – Centrum Medyczne, ul. Nowogardzka 2
- w Koszalinie – Dom Samotnej Matki, “Dar Życia”, ul. Wojska Polskiego 13
- w Stargardzie – Centrum Socjalne Caritas, ul. Krasińskiego 19
- w Szczecinie – Siostry Służebniczki Starowiejskie, ul. Królowej Korony Polskiej 28
Jeszcze lepszym rozwiązaniem niż okna życia – ku któremu przychyla się ONZ – są anonimowe porody, przeprowadzane od 2014 r. w Niemczech. W Polsce, kobiety w ciąży oraz pacjentki oddziałów ginekologiczno – położniczych, które rozważają pozostawienie dziecka bezpośrednio po urodzeniu wspomagają Publiczne Ośrodki Adopcyjne.
Ośrodek adopcyjny
Do szczególnych zadań Publicznych Ośrodków Adopcyjnych należy zapewnienie pomocy kobietom w ciąży oraz pacjentkom oddziałów ginekologiczno – położniczych, które sygnalizują zamiar pozostawienia dziecka bezpośrednio po urodzeniu. Kobieta zgłaszająca się do Ośrodka ma zagwarantowaną dyskrecję, poczucie bezpieczeństwa, ochronę interesów i praw swoich oraz swojego dziecka.
Ośrodki adopcyjne udzielają bezpłatnego wsparcia psychologiczno – pedagogicznego kobietom w ciąży, które rozważają oddanie dziecka do adopcji. Celem wsparcia każdej kobiety jest praca specjalisty nad możliwością podjęcia przez nią decyzji o samodzielnym wychowaniu dziecka. W przypadku utrzymania decyzji o oddaniu dziecka do adopcji, ośrodki oferują pomoc w dopełnieniu wszelkich formalności związanych ze zrzeczeniem się praw rodzicielskich przed sądem opiekuńczym. Zgodnie z obowiązującym Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym rodzice mają 6 tygodni od narodzin dziecka na zmianę lub podjęcie decyzji o jego przyszłym losie. Kobiety, które urodziły i zdecydowały się pozostawić dziecko w szpitalu, objęte są wsparciem psychologiczno – pedagogicznym do czasu, kiedy tego potrzebują.
