Mimo zachowania nawet największej ostrożności często nie jesteśmy w stanie uchronić siebie i naszych bliskich przed nieszczęśliwymi wypadkami. Bardzo ważne jest więc zatem, by być przygotowanym na wszelkie wypadki, do których może dojść nawet w domu – takie jak urazy czy oparzenia – i mieć na nie stosowne środki.

 

Wyposażenie domowej apteczki

Co przede wszystkim powinno stanowić wyposażenie apteczkę?

Środki do opatrunku

• gaza jałowa, niejałowa
• bandaże – zwykłe i elastyczne wraz z zapięciem,
• rożnej wielkości i kształtów plastry z opatrunkiem
• plaster-taśma bez opatrunku,
• kompresy jałowe,
• gaziki, wata.

 

Środek do dezynfekcji ran

Przez lata była to woda utleniona, dziś coraz częściej mówi się, że przemywane nią ran utrudnia ich gojenie się. Jest tak w istocie, ponieważ woda utleniona służy tylko do odkażenia rany przed nałożeniem opatrunku. Nie powinno się nią natomiast przemywać rany, np. takiej jak u noworodka kikut po pępowinie. Obecnie dostępne środki dezynfekujące nowej generacji zawierają połączenie roztworu oktenidyny (0,1% roztwór wodny) z fenoksyetanolem (2% roztwór wodny) i popularnie są nazywane oktenidynami. Środki te mają działanie bakteriobójcze, wirusobójcze i grzybobójcze, a przy okazji nie powodują pieczenia tak jak woda utleniona.

 

Lekarstwa

• leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe;
• leki przeciwbiegunkowe (np. węgiel leczniczy);
• elektrolity zapobiegające odwodnieniu w czasie biegunki;
• wapń – w postaci syropu lub tabletek musujących – wpływający na złagodzenie objawów alergii;
• leki na przeziębienie: pastylki na ból gardła, witamina C, witamina D3 w protokole z witaminą K, krople do nosa, syrop przeciwkaszlowy, syrop wykrztuśny, saszetki z rozpuszczalnym lekiem przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym;
• leki, które przyjmują domownicy chorzy przewlekle.

 

Urządzenia

• nożyczki,
• termometr,
• ciśnieniomierz.

 

Przechowywanie leków

Posiadanie wyposażonej w ww. środki apteczki to bardzo ważna sprawa. W sytuacjach nagłych wypadków czy zachorowań, które mogą zdarzyć się o każdej porze dnia i nocy, podręczna apteczka to podstawa, która pomoże opanować sytuację, złagodzić ból, czasem nawet być może ocalić życie.

Podstawą funkcjonalności apteczki jest jednak nie tylko jej wyposażenie, ale również sposób przechowywania leków. Przede wszystkim musimy pamiętać, że lekarstwa muszą być przechowywane w ciemnym, suchym, chłodnym miejscu. Muszą być również zabezpieczone przed dostępem dzieci – czyli np. umieszczone na takiej wysokości, do której dzieci nie sięgną.

Oczywiście, nawet najlepiej wyposażona apteczka nie pomoże, jeśli nie będziemy wiedzieli jak posługiwać się jej zawartością. Poniżej więc kilka przykładów dotyczących pierwszej pomocy w przypadku złamań i ran.

 

Opatrywanie złamań

W przypadku złamania lub zwichnięcia ręki kończynę należy unieruchomić przy klatce piersiowej i w tej pozycji udać się do chirurga, który naprostuje złamaną kość i nałoży gips. Z kolei złamaną nogę unieruchamiamy przywiązując ją do drugiej nogi bandażem lub chustą i tak, w pozycji lezącej, dotransportować do chirurga.

Przenoszenia osoby poszkodowanej należy natomiast unikać w przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa. Należy wówczas ustabilizować głowę osoby poszkodowanej podkładając pod nią wałek z ubrania lub ręcznika etc. Nogi należy związać ze sobą. Jeśli konieczny jest transport, powinien on nastąpić dopiero po usztywnieniu kręgosłupa szyjnego kołnierzem ortopedycznym.

 

Opatrywanie ran urazowych

Zranioną rękę dobrze jest unieść powyżej poziomu serca. Ranę należy ucisnąć opatrunkiem z gazy, tak, aby zatamować krwawienie. Opatrunek z gazy należy następnie przywiązać bandażem lub chustą trójkątną. Jeśli opatrunek przecieka, można na pierwszą warstwę gazy przyłożyć wałek z gazy lub bandaża i mocno przywiązać następnym bandażem.

 

Opatrywanie oparzeń

W przypadku oparzenia płonącą odzież należy ugasić wodą lub kocem gaśniczym i zdjąć, a oparzenie natychmiast schłodzić zimną wodą, zdjąć też wszelką biżuterią. Po schłodzeniu oparzenia należy je okryć opatrunkiem z gazy wyjałowionej i w żadnym wypadku niczym nie smarować, nie odkażać itp.

 

Zachowanie w przypadku pożaru

Oprócz przypadkowych urazów grożą nam czasem znacznie większe niebezpieczeństwa, jednym z nich jest pożar.

W przypadku wybuchu pożaru musimy pamiętać o najważniejszej rzeczy: ratowanie ludzkiego życia ma absolutny priorytet.

Kiedy usłyszymy zawiadomienie o pożarze i mamy czas na względnie spokojną ewakuację, koniecznie zamknijmy okna oraz drzwi. Jeśli nasz budynek drogę ewakuacyjną, udajmy się na nią. Przemieszczając się zadymionym korytarzem, pamiętajmy, by poruszać się w taki sposób, aby głowa była jak najniżej, a usta i nos były zasłonięte (w miarę możliwości w mokrą od wody chusteczkę do nosa).

Użycie gaśnicy

Aby prawidłowo użyć gaśnicy należy:

1. Zdjąć ją z wieszaka i postawić na podłodze,
2. wyjąć zawleczkę zabezpieczającą,
3. po 5 sekundach od wyjęcia zawleczki skierować dyszę wylotową gaśnicy w stronę ognia, a drugą ręką dociskać górną dźwignię gaśnicy do dźwigni dolnej.

Ważne! Gaśnice należy uruchamiać dopiero przy źródle pożaru!

Należy przy tym pamiętać, że gaszenie powstałego pożaru można podejmować tylko w początkowej fazie przy małym zadymieniu, w sytuacji gdy pożar obejmuje niewielkie urządzenie, fragmenty wystroju wnętrza lub pojedyncze meble itp. W przypadku dużego zadymienia wszelkie działania stają się niebezpieczne dla osób nieposiadających odpowiedniego zabezpieczenia dróg oddechowych, ubrania ochronnego i odpowiedniego przygotowania.

Zasady działania w przypadku pożaru

• Okryć i zawinąć w koc gaśniczy lub zwykły koc palące się osoby,
• Nigdy nie gasić płonącego tłuszczu wodą,
• Z chwilą przybycia straży pożarnej udzielić jej dowódcy wszelkich informacji, przekazać plany ewakuacyjne budynku, klucze itp.,
• Odłączyć urządzania elektryczne, zamknąć zawory gazowe, wyłączyć instalacje wentylacyjne lub klimatyzacyjne,
• W miarę możliwości ustawić się plecami do kierunku wiatru,
• Przy gaszeniu pożaru gaśnicę trzymamy pionowo,
• Płomienie należy gasić strumieniem od dołu do góry i od przodu do tyłu,
• W przypadku pożaru samochodu i innych pojazdów mechanicznych nie należy kierować strumienia na zamkniętą pokrywę silnika, lecz w otwory chłodzące od spodu,
• W przypadku pożaru cieczy nie znajdujących się w ruchu nie należy rozpraszać pożaru silnym strumieniem, lecz pokryć go tzw. gaszącym obłokiem, czyli rozpylonym środkiem gaśniczy,.

 

Pierwsza pomoc gdy mamy do czynienia z osobą, która straciła przytomność

1. Wezwać pogotowie sprawdzając czy poszkodowany oddycha, czy ma wyczuwalne tętno i podać dyspozytorowi powyższe informacje
2. Jeśli poszkodowany nie oddycha i ma zatrzymane krążenie krwi, pamiętajmy, że mamy tylko 4 minuty na uratowanie jego mózgu przed niedotlenieniem, dlatego jak najszybciej musimy zacząć działania ratunkowe, tj.:

• • Prowadzić zastępcze oddychanie i masaż serca,
  • Unieść nogi osoby poszkodowanej,
  • Kontynuować działania do przybycia pogotowia ratunkowego.

 

Badanie tętna i oddychania

Celem zbadania czy poszkodowany oddycha, należy odchylić jego głowę do tyłu podtrzymując żuchwę, a następnie sprawdzić czy słyszymy lub czujemy wydech. Obserwujmy też ruchy klatki piersiowej.

Tętno sprawdzamy na tętnicach szyjnych przykładając cztery złączone razem w szeregu palce do przedniej powierzchni szyi.

 

Resuscytacja, czyli przywracanie krążenia

Jeśli stwierdzimy, że poszkodowany nie oddycha i ma zatrzymane krążenie musimy rozpocząć zastępcze oddychanie (usta – usta) połączone z masażem serca.

Przystępując do sztucznego oddychania najpierw odchylamy głowę osoby poszkodowanej do tyłu. Oczyszczamy jej jamę ustną z ewentualnych ciał obcych i uszczelniamy powierzchnię wokół ust. Zaciskamy nos osoby poszkodowanej i wykonujemy wdech (około 0,3 – 0,5 litra powietrza), tak aby klatka piersiowa osoby poszkodowanej uniosła się. Następnie robimy przerwę na wydech. Powtarzamy te czynności z częstotliwością 10-20 oddechów na minutę.

Przygotowując się do masażu serca kładziemy osobę z zatrzymaniem krążenia na twardym podłożu i unosimy wysoko jej nogi. Odsłaniamy jej klatkę piersiową. Opieramy dłonie na dolnej połowie mostka, 2-3 cm od kąta podżebrowego. Uciskamy rytmicznie na głębokość 3-5 cm, nie odrywając dłoni. Częstotliwość uciskania: 80-100 uciśnięć na minutę. Proporcja ucisku do rozluźnienia jak 1:1. Co 30 uciśnięć mostka robimy 2 zastępcze oddechy. Rytm ucisków ponoć dobrze wyznacza refren piosenki „Stayin’ Alive” zespołu Bee Gees. Działania ratunkowe kontynuujemy oczywiście cały czas, do przyjazdu pogotowia.

Do resuscytacji służą również defibrylatory AED – urządzenia służące do pobudzenia mięśnia sercowego impulsami prądu o odpowiednio dużej energii – dostępne w każdym urzędzie i niektórych budynkach użyteczności publicznej.